Universele Verklaring van de Rechten van de Mens
| Universele Verklaring van de Rechten van de Mens | Visp?r?j? cilv?kties?bu deklar?cija |
| Artikel 1 Alle mensen worden vrij en gelijk in waardigheid en rechten geboren. Zij zijn begiftigd met verstand en geweten, en behoren zich jegens elkander in een geest van broederschap te gedragen. |
1. pants Visi cilv?ki piedzimst br?vi un vienl?dz?gi sav? cie?? un ties?b?s. Vi?iem ir sapr?ts un sirdsapzi?a, un vi?iem citam pret citu j?izturas br?l?bas gar?. |
| Artikel 2 Een ieder heeft aanspraak op alle rechten en vrijheden, in deze Verklaring opgesomd, zonder enig onderscheid van welke aard ook, zoals ras, kleur, geslacht, taal, godsdienst, politieke of andere overtuiging, nationale of maatschappelijke afkomst, eigendom, geboorte of andere status. Verder zal geen onderscheid worden gemaakt naar de politieke, juridische of internationale status van het land of gebied, waartoe iemand behoort, onverschillig of het een onafhankelijk, trust-, of niet-zelfbesturend gebied betreft, dan wel of er een andere beperking van de soevereiniteit bestaat. |
2. pants Katram cilv?kam j?b?t apvelt?tam ar vis?m ties?b?m un vis?m br?v?b?m, kas pasludin?tas šaj? deklar?cij?, neatkar?gi no rases, ?das kr?sas, dzimuma, valodas, reli?ijas, politisk?s vai citas p?rliec?bas, nacion?l?s vai citas izcelsmes, mantisk? st?vok?a, k?rtas vai cita st?vok?a. Turkl?t nedr?kst b?t nek?das atš?ir?bas valsts vai teritorijas, pie kuras cilv?ks pieder, politisk?, tiesisk? vai starptautisk? st?vok?a d?? neatkar?gi no t?, vai š? teritorija ir neatkar?ga, aizbilstama, bez pašp?rvaldes vai kaut k? cit?di ierobežota sav? suverenit?t?. |
| Artikel 3 Een ieder heeft het recht op leven, vrijheid en onschendbaarheid van zijn persoon. |
3. pants Katram cilv?kam ir ties?bas uz dz?v?bu, br?v?bu un personas neaizskaram?bu. |
| Artikel 4 Niemand zal in slavernij of horigheid gehouden worden. Slavernij en slavenhandel in iedere vorm zijn verboden. |
4. pants Nevienu cilv?ku nedr?kst tur?t verdz?b? vai nebr?v?; visa veida verdz?ba un vergu tirdzniec?ba ir aizliegta. |
| Artikel 5 Niemand zal onderworpen worden aan folteringen, noch aan een wrede, onmenselijke of onterende behandeling of bestraffing. |
5. pants Nevienu cilv?ku nedr?kst pak?aut sp?dzin?šanai vai cietsird?gi, necilv?c?gi ar vi?u apieties un sod?t, pazemojot vi?a cilv?cisko cie?u. |
| Artikel 6 Een ieder heeft, waar hij zich ook bevindt, het recht als persoon erkend te worden voor de wet. |
6. pants Katram cilv?kam, lai kur vi?š atrastos, ir ties?bas tikt atz?tam par personu likuma priekš?. |
| Artikel 7 Allen zijn gelijk voor de wet en hebben zonder onderscheid aanspraak op gelijke bescherming door de wet. Allen hebben aanspraak op gelijke bescherming tegen iedere achterstelling in strijd met deze Verklaring en tegen iedere ophitsing tot een dergelijke achterstelling. |
7. pants Visi cilv?ki ir vienl?dz?gi likuma priekš?, un vi?iem ir ties?bas, bez jebk?d?m atš?ir?b?m, uz vien?du likuma aizsardz?bu pret jebk?du diskrimin?ciju, kura p?rk?pj šo Deklar?ciju, un pret jebkuru k?d?šanu uz t?du diskrimin?ciju. |
| Artikel 8 Een ieder heeft recht op daadwerkelijke rechtshulp van bevoegde nationale rechterlijke instanties tegen handelingen, welke in strijd zijn met de grondrechten hem toegekend bij Grondwet of wet. |
8. pants Katram cilv?kam ir ties?bas uz efekt?vu vi?a ties?bu atjaunošanu kompetent? nacion?l? ties? gad?jumos, kad p?rk?ptas vi?a pamatties?bas, kas noteiktas konstit?cij? vai likum?. |
| Artikel 9 Niemand zal onderworpen worden aan willekeurige arrestatie, detentie of verbanning. |
9. pants Nevienu nedr?kst patva??gi arest?t, aiztur?t vai pak?aut izraid?šanai. |
| Artikel 10 Een ieder heeft, in volle gelijkheid, recht op een eerlijke en openbare behandeling van zijn zaak door een onafhankelijke en onpartijdige rechterlijke instantie bij het vaststellen van zijn rechten en verplichtingen en bij het bepalen van de gegrondheid van een tegen hem ingestelde strafvervolging. |
10. pants Katram cilv?kam vi?a ties?bu un pien?kumu noskaidrošanai, k? ar? lai noteiktu vi?am izvirz?t?s krimin?l?s aps?dz?bas pamatot?bu, ir ties?bas sakar? ar visu personu vienl?dz?bu likuma un tiesas priekš? pras?t, lai vi?a lietu atkl?ti un iev?rojot visas taisn?guma pras?bas izskat?tu neatkar?ga un objekt?va tiesa. |
| Artikel 11 11.1 - Een ieder, die wegens een strafbaar feit wordt vervolgd, heeft er recht op voor onschuldig gehouden te worden, totdat zijn schuld krachtens de wet bewezen wordt in een openbare rechtszitting, waarbij hem alle waarborgen, nodig voor zijn verdediging, zijn toegekend. 11.2 - Niemand zal voor schuldig gehouden worden aan enig strafrechtelijk vergrijp op grond van enige handeling of enig verzuim, welke naar nationaal of internationaal recht geen strafrechtelijk vergrijp betekenden op het tijdstip, waarop de handeling of het verzuim begaan werd. Evenmin zal een zwaardere straf worden opgelegd dan die, welke ten tijde van het begaan van het strafbare feit van toepassing was. |
11. pants 1. Katram cilv?kam, kam inkrimin?ts krimin?lnoziegums, ir ties?bas tikt uzskat?tam par nevain?gu, kam?r vi?a vaina neb?s pier?d?ta saska?? ar likumu atkl?t? tiesas proces?, kur? vi?am tiek nodrošin?tas visas iesp?jas uz aizst?v?bu. 2. Nevienu nedr?kst noties?t par noziegumu t?das darb?bas vai bezdarb?bas d??, kas saska?? ar izdar?šanas br?d? sp?k? bijušajiem valsts iekš?jiem likumiem vai starptautiskaj?m ties?b?m nebija krimin?l-noziegums. T?pat nedr?kst piespriest smag?ku sodu nek? tas, kas bija j?piem?ro laik?, kad tika izdar?ts krimin?lnoziegums. |
| Artikel 12 Niemand zal onderworpen worden aan willekeurige inmenging in zijn persoonlijke aangelegenheden, in zijn gezin, zijn tehuis of zijn briefwisseling, noch aan enige aantasting van zijn eer of goede naam. Tegen een dergelijke inmenging of aantasting heeft een ieder recht op bescherming door de wet. |
12. pants Nedr?kst patva??gi iejaukties neviena priv?taj? un ?imenes dz?v?, patva??gi apdraud?t vi?a dz?vok?a neaizskaram?bu vai vi?a kores-pondences nosl?pumu, vai nelikum?gi apdraud?t vi?a godu un reput?ciju. Katram cilv?kam ir ties?bas uz likuma aizsardz?bu pret š?du iejaukšanos vai š?diem apdraud?jumiem. |
| Artikel 13 13.1 - Een ieder heeft het recht zich vrijelijk te verplaatsen en te vertoeven binnen de grenzen van elke Staat. 13.2 - Een ieder heeft het recht welk land ook, met inbegrip van het zijne, te verlaten en naar zijn land terug te keren. |
13. pants 1. Katram cilv?kam ir ties?bas br?vi p?rvietoties un izv?l?ties sev dz?vesvietu jebkur? valst?. 2. Katram cilv?kam ir ties?bas atst?t jebkuru, ar? savu valsti un atgriezties sav? valst?. |
| Artikel 14 14.1 - Een ieder heeft het recht om in andere landen asiel te zoeken en te genieten tegen vervolging. 14.2 - Op dit recht kan geen beroep worden gedaan ingeval van strafvervolgingen wegens misdrijven van niet-politieke aard of handelingen in strijd met de doeleinden en beginselen van de Verenigde Naties. |
14. pants 1. Katram cilv?kam ir ties?bas mekl?t patv?rumu no vaj?šanas cit?s valst?s un izmantot šo patv?rumu. 2. Š?s ties?bas nevar tikt izmantotas t?das vaj?šanas gad?jum?, kas ?sten?b? saist?ta ar nepolitiska nozieguma izdar?šanu vai ar darb?bu, kas ir pretrun? ar Apvienoto N?ciju Organiz?cijas m?r?iem un principiem. |
| Artikel 15 Een ieder heeft het recht op een nationaliteit. Aan niemand mag willekeurig zijn nationaliteit worden ontnomen, noch het recht worden ontzegd om van nationaliteit te veranderen. |
15. pants 1. Katram cilv?kam ir ties?bas uz taut?bu. 2. Nevienam patva??gi nedr?kst at?emt t? taut?bu vai ties?bas main?t savu taut?bu. |
| Artikel 16 Zonder enige beperking op grond van ras, nationaliteit of godsdienst, hebben mannen en vrouwen van huwbare leeftijd het recht om te huwen en een gezin te stichten. Zij hebben gelijke rechten wat het huwelijk betreft, tijdens het huwelijk en bij de ontbinding ervan. Een huwelijk kan slechts worden gesloten met de vrije en volledige toestemming van de aanstaande echtgenoten. Het gezin is de natuurlijke en fundamentele groepseenheid van de maatschappij en heeft recht op bescherming door de maatschappij en de Staat. |
16. pants 1. V?riešiem un sieviet?m, kas sasnieguši pilngad?bu, ir ties?bas bez jebk?diem ar rasu, taut?bu vai reli?iju atš?ir?b?m saist?tiem ierobežojumiem st?ties laul?b? un nodibin?t ?imeni. Vi?iem ir vienl?dz?gas ties?bas, st?joties laul?b?, laul?bas laik? un š?irot laul?bu. 2. Laul?ba var tikt sl?gta tikai ar abu personu, kas st?jas laul?b?, br?vu un piln?gu piekrišanu. 3. ?imene ir dabiska sabiedr?bas pamatš?ni?a, un tai ir ties?bas uz sabiedr?bas un valsts aizsardz?bu. |
| Artikel 17 Een ieder heeft recht op eigendom, hetzij alleen, hetzij tezamen met anderen. Niemand mag willekeurig van zijn eigendom worden beroofd. |
17. pants 1. Katram cilv?kam ir ties?bas uz ?pašumu k? vienpersoniski, t? ar? kop?gi ar citiem. 2. Nevienam patva??gi nedr?kst at?emt ?pašumu. |
| Artikel 18 Een ieder heeft recht op vrijheid van gedachte, geweten en godsdienst;dit recht omvat tevens de vrijheid om van godsdienst of overtuiging te veranderen, alsmede de vrijheid hetzij alleen, hetzij met anderen zowel in het openbaar als in zijn particuliere leven zijn godsdienst of overtuiging te belijden door het onderwijzen ervan, door de praktische toepassing, door eredienst en de inachtneming van de geboden en voorschriften. |
18. pants Katram cilv?kam ir ties?bas uz domu, apzi?as un reli?ijas br?v?bu, br?v?bu pie?emt reli?iju vai p?rliec?bu p?c savas izv?les un br?v?bu nodoties savai reli?ijai un p?rliec?bai tiklab vienatn?, k? ar? kop? ar citiem publiski vai noš?irti piekopjot kultu, izpildot reli?iskas vai ritu?las ceremonijas un sludinot m?c?bu. |
| Artikel 19 Een ieder heeft recht op vrijheid van mening en meningsuiting. Dit recht omvat de vrijheid om zonder inmenging een mening te koesteren en om door alle middelen en ongeacht grenzen inlichtingen en denkbeelden op te sporen, te ontvangen en door te geven. |
19. pants Katram cilv?kam ir ties?bas uz p?rliec?bas br?v?bu un ties?bas br?vi paust savus uzskatus: š?s ties?bas ietver br?v?bu netrauc?ti palikt pie saviem uzskatiem un br?v?bu mekl?t, sa?emt un izplat?t inform?ciju un idejas ar jebkuriem l?dzek?iem neatkar?gi no valstu robež?m. |
| Artikel 20 Een ieder heeft recht op vrijheid van vreedzame vereniging en vergadering. Niemand mag worden gedwongen om tot een vereniging te behoren. |
20. pants 1. Katram cilv?kam ir ties?bas uz mierm?l?gu sapul?u un asoci?ciju br?v?bu. 2. Nevienu nedr?kst piespiest iest?ties kaut k?d? asoci?cij?. |
| Artikel 21 Een ieder heeft het recht om deel te nemen aan het bestuur van zijn land, rechtstreeks of door middel van vrij gekozen vertegenwoordigers. Een ieder heeft het recht om op voet van gelijkheid te worden toegelaten tot de overheidsdiensten van zijn land. De wil van het volk zal de grondslag zijn van het gezag van de Regering; deze wil zal tot uiting komen in periodieke en eerlijke verkiezingen, die gehouden zullen worden krachtens algemeen en gelijkwaardig kiesrecht en bij geheime stemmingen of volgens een procedure, die evenzeer de vrijheid van de stemmen verzekert. |
21. pants 1. Katram cilv?kam ir ties?bas piedal?ties savas valsts p?rvald? tieši vai ar br?vi izv?l?tu p?rst?vju starpniec?bu. 2. Ikvienam ir vienl?dz?gas ties?bas piedal?ties valsts p?rvald? sav? zem?. 3. Tautas gribai ir j?b?t vald?bas varas pamatam: šai gribai ir j?b?t izteiktai periodisk?s un nefalsific?t?s v?l?šan?s, kam j?notiek uz visp?r?ju un vienl?dz?gu v?l?šanu ties?bu pamata, aizkl?ti balsojot vai ar? cit?s l?dzv?rt?g?s form?s, kas nodrošina v?l?t?ju br?vas gribas izpaudumu. |
| Artikel 22 Een ieder heeft als lid van de gemeenschap recht op maatschappelijke zekerheid en heeft er aanspraak op, dat door middel van nationale inspanning en internationale samenwerking, en overeenkomstig de organisatie en de hulpbronnen van de betreffende Staat, de economische, sociale en culturele rechten, die onmisbaar zijn voor zijn waardigheid en voor de vrije ontplooiing van zijn persoonlijkheid, verwezenlijkt worden. |
22. pants Katram cilv?kam k? sabiedr?bas loceklim ir ties?bas uz soci?lo nodrošin?jumu un vi?a person?bas pašcie?as uztur?šanai un br?vai att?st?bai nepieciešamo ties?bu ?stenošanu ekonomiskaj?, soci?laj? un kult?ras jom? ar nacion?lo pas?kumu pal?dz?bu un starptautisk?s sadarb?bas ce?? un atbilstoši katras valsts strukt?rai un resursiem. |
| Artikel 23 Een ieder heeft recht op arbeid, op vrije keuze van beroep, op rechtmatige en gunstige arbeidsvoorwaarden en op bescherming tegen werkloosheid. Een ieder, zonder enige achterstelling, heeft recht op gelijk loon voor gelijke arbeid. Een ieder, die arbeid verricht, heeft recht op een rechtvaardige en gunstige beloning, welke hem en zijn gezin een menswaardig bestaan verzekert, welke beloning zo nodig met andere middelen van sociale bescherming zal worden aangevuld. Een ieder heeft het recht om vakverenigingen op te richten en zich daarbij aan te sluiten ter bescherming van zijn belangen. |
23. pants 1. Katram cilv?kam ir ties?bas uz darbu, uz br?vu darba izv?li, uz taisn?giem un labv?l?giem darba apst?k?iem un uz aizsardz?bu pret bezdarbu. 2. Katram cilv?kam, bez jebk?das diskrimin?cijas, ir ties?bas uz vien?du atl?dz?bu par l?dzv?rt?gu darbu. 3. Katram str?d?jošam ir ties?bas uz taisn?gu un apmierinošu darba algu, kas nodrošina cilv?ka cien?gu dz?vi vi?am un vi?a ?imenei. Nepieciešam?bas gad?jum? t? j?papildina ar citiem soci?l?s nodrošin?šanas l?dzek?iem. 4. Katram cilv?kam ir ties?bas dibin?t arodbiedr?bas un iest?ties arodbiedr?b?s savu interešu aizsardz?bai. |
| Artikel 24 Een ieder heeft recht op rust en op eigen vrije tijd, met inbegrip van een redelijke beperking van de arbeidstijd, en op periodieke vakanties met behoud van loon. |
24. pants Katram cilv?kam ir ties?bas uz atp?tu un br?vo laiku, ieskaitot ties?bas uz sapr?t?gu darbadienas ierobežojumu un uz apmaks?tu periodisku atva?in?jumu. |
| Artikel 25 Een ieder heeft recht op een levensstandaard, die hoog genoeg is voor de gezondheid en het welzijn van zichzelf en zijn gezin, waaronder inbegrepen voeding, kleding, huisvesting en geneeskundige verzorging en de noodzakelijke sociale diensten, alsmede het recht op voorziening in geval van werkloosheid, ziekte, invaliditeit, overlijden van de echtgenoot, ouderdom of een ander gemis aan bestaansmiddelen, ontstaan ten gevolge van omstandigheden onafhankelijk van zijn wil. Moeder en kind hebben recht op bijzondere zorg en bijstand. Alle kinderen, al dan niet wettig, zullen dezelfde sociale bescherming genieten. |
25. pants 1. Katram cilv?kam ir ties?bas uz t?du dz?ves l?meni, ieskaitot uzturu, ap??rbu, m?jokli, medic?niskos pakalpojumus un vajadz?go soci?lo apkalpošanu, kas nepieciešams vi?a un vi?a ?imenes vesel?bas uztur?šanai un labkl?j?bai, un ties?bas uz nodrošin?jumu sakar? ar bezdarbu, slim?bu, invalidit?ti, atraitn?bu, vecuma iest?šanos vai citos eksistences l?dzek?u zaud?jumu gad?jumos, kas radušies no vi?a neatkar?gu apst?k?u d??. 2. M?t?m un b?rniem ir ties?bas uz ?pašu aizsardz?bu un pal?dz?bu. Visiem b?rniem, laul?b? un ?rlaul?b? dzimušajiem, ir j?bauda vien?da soci?l? aizsardz?ba. |
| Artikel 26 Een ieder heeft recht op onderwijs; het onderwijs zal kosteloos zijn, althans wat het lager en basisonderwijs betreft. Het lager onderwijs zal verplicht zijn. Ambachtsonderwijs en beroepsopleiding zullen algemeen beschikbaar worden gesteld. Hoger onderwijs zal openstaan voor een ieder, die daartoe de begaafdheid bezit. Het onderwijs zal gericht zijn op de volle ontwikkeling van de menselijke persoonlijkheid en op de versterking van de eerbied voor de rechten van de mens en de fundamentele vrijheden. Het zal het begrip, de verdraagzaamheid en de vriendschap onder alle naties, rassen of godsdienstige groepen bevorderen en het zal de werkzaamheden van de Verenigde Naties voor de handhaving van de vrede steunen. Aan de ouders komt in de eerste plaats het recht toe om de soort van opvoeding en onderwijs te kiezen, welke aan hun kinderen zal worden gegeven. |
26. pants 1. Katram cilv?kam ir ties?bas uz izgl?t?bu. Izgl?t?bai, vismaz pamata un visp?r?jai izgl?t?bai, ir j?b?t bezmaksas. Pamatizgl?t?bai ir j?b?t oblig?tai. Tehniskajai un profesion?lajai izgl?t?bai ir j?b?t visiem pieejamai, un augst?kai izgl?t?bai j?b?t vien?di pieejamai visiem atbilstoši katra sp?j?m. 2. Izgl?t?bas m?r?im j?b?t piln?gai person?bas att?st?bai, un tai j?stiprina cilv?kties?bu un pamatbr?v?bu iev?rošana. Izgl?t?bai ir j?veicina savstarp?j? saprašan?s, ieciet?ba un draudz?ba starp vis?m taut?m, rasu un reli?iskaj?m grup?m un Apvienoto N?ciju Organiz?cijas darb?ba miera uztur?šan?. |
| Artikel 27 Een ieder heeft het recht om vrijelijk deel te nemen aan het culturele leven van de gemeenschap, om te genieten van kunst en om deel te hebben aan wetenschappelijke vooruitgang en de vruchten daarvan. Een ieder heeft het recht op de bescherming van de geestelijke en materiële belangen, voortspruitende uit een wetenschappelijk, letterkundig of artistiek werk, dat hij heeft voortgebracht. |
27. pants 1. Katram cilv?kam ir ties?bas br?vi piedal?ties sabiedr?bas kult?ras dz?v?, baud?t m?kslu, piedal?ties zin?tnes progres? un izmantot t? labumus. 2. Katram cilv?kam ir ties?bas uz mor?lo un materi?lo interešu aizsardz?bu, kas saist?tas ar zin?tniskajiem, liter?rajiem vai m?kslas darbiem, kuru autors vi?š ir. |
| Artikel 28 Een ieder heeft recht op het bestaan van een zodanige maatschappelijke en internationale orde, dat de rechten en vrijheden, in deze Verklaring genoemd, daarin ten volle kunnen worden verwezenlijkt. |
28. pants Katram cilv?kam ir ties?bas uz soci?lo un starptautisko k?rt?bu, kur? var tikt piln?gi realiz?tas šaj? Deklar?cij? izkl?st?t?s ties?bas un br?v?bas. |
| Artikel 29 Een ieder heeft plichten jegens de gemeenschap, zonder welke de vrije en volledige ontplooiing van zijn persoonlijkheid niet mogelijk is. In de uitoefening van zijn rechten en vrijheden zal een ieder slechts onderworpen zijn aan die beperkingen, welke bij de wet zijn vastgesteld en wel uitsluitend ter verzekering van de onmisbare erkenning en eerbiediging van de rechten en vrijheden van anderen en om te voldoen aan de gerechtvaardigde eisen van de moraliteit, de openbare orde en het algemeen welzijn in een democratische gemeenschap. Deze rechten en vrijheden mogen in geen geval worden uitgeoefend in strijd met de doeleinden en beginselen van de Verenigde Naties. |
29. pants 1. Katram cilv?kam ir pien?kumi pret sabiedr?bu, kur? tikai ir iesp?jama vi?a person?bas br?va un piln?ga att?st?ba. 2. Realiz?jot savas ties?bas un br?v?bas, katram cilv?kam ir j?pak?aujas tikai likum? noteiktiem ierobežojumiem, kuru nol?ks ir vien?gi citu cilv?ku ties?bu un br?v?bu pien?c?gas atz?šanas un cie?as nodroši-n?jums un mor?les, sabiedrisk?s k?rt?bas un visp?r?jas labkl?j?bas taisn?gu pras?bu apmierin?šana demokr?tisk? sabiedr?b?. 3. Šo ties?bu un br?v?bu ?stenošana nek?d? zi?? nedr?kst b?t pretrun? ar Apvienoto N?ciju Organiz?cijas m?r?iem un principiem. |
| Artikel 30 Geen bepaling in deze Verklaring zal zodanig mogen worden uitgelegd, dat welke Staat, groep of persoon dan ook, daaraan enig recht kan ontlenen om iets te ondernemen of handelingen van welke aard ook te verrichten, die vernietiging van een van de rechten en vrijheden, in deze Verklaring genoemd, ten doel hebben. |
30. pants
Neko šaj? Deklar?cij? nedr?kst interpret?t t?dej?di, lai k?dai valstij, personu grupai vai atseviš??m person?m b?tu ties?bas jebk?d? veid? darboties vai veikt darb?bas, kuru m?r?is ir likvid?t šaj? Deklar?cij? izkl?st?t?s ties?bas un br?v?bas. |
"Wijsheid begint bij twijfel. "